Biblioteka poleca: książki

Po raz kolejny oddajemy w Państwa ręce tom z serii Historia i kultura Ziemi Sławieńskiej. To już tom szesnasty. Od początku serii naszą intencją było budowanie świadomości historycznej mieszkańców poprzez przypominanie różnych historii, wprowadzanie do codziennego dyskursu rozmaitych informacji, opinii, poglądów na temat przeszłości – przeszłości tej bardzo odległej, jak i nieodległej.

Zwykle przyjmuje się, że poznawaniem przeszłości zajmuje się historia (a tej bardzo odległej archeolodzy). I możemy się pewnie zgodzić ze zdaniem, że historycy (też archeolodzy) zajmują się naukowo badaniem przeszłości, które powinno być oparte na dowodach i źródłach. Historycy deklarują, że starają się odtworzyć wydarzenia w sposób obiektywny, lecz współczesna refleksja nad procesami badawczymi (w tym uwikłaniem w kategorie językowe oraz zjawiska społeczne i psychologiczne) wskazuje, że wszystko jest interpretacją tu i teraz, w ściśle określonym kontekście. Historyk nie ma możliwości „wyjść” poza własne kulturę, przekonania, poglądy, nawyki – szczegółowe i uporządkowane zestawienie „faktów” jest tworzeniem przez historyka wyobrażenia o przeszłości. I nawet, jeżeli powszechnie przyjmuje się, że historia jest próbą zrozumienia przeszłości w kontekście społecznym, politycznym i kulturowym, to pewnie trzeba zadać sobie pytanie, czy dotyczy to... historyka (archeologa) i jego współczesności (np. Topolski 1996). Jest to proces dynamiczny, w którym nowe odkrycia i perspektywy mogą zmieniać nasze wyobrażenia o przeszłości.

W tym dynamicznym procesie, w który uwikłany jest historyk i jego wypowiedzi, niebagatelna rolę odgrywa pamięć, ale też niepamięć zarówno historyka, jak i odbiorcy. Nie trzeba chyba wskazywać, jak często miesza się wypowiedzi profesjonalnych historyków na temat zdarzeń z przeszłości z opiniami uczestników tych wydarzeń.

Powyższy opis pochodzi ze wstępu.